SKALA MODELU.
Skala modelu podana zazwyczaj jako ułamek określa ile razy wymiary modelu zostały zmniejszone w stosunku do rzeczywistych wymiarów obiektu np : skala 1:18 (1/18) -wymiary modelu są osiemnaście razy mniejsze od oryginalnego pojazdu. Czasem zdarza się nie znamy skali posiadanego modelu. Jak w takiej sytuacji możemy ją określić? Nie jest to skomplikowane, ale potrzebujemy do tego jednego z wymiarów rzeczywistych danego auta np. jego długości oraz długości modelu. Najważniejszą rzeczą, o której musimy zawsze pamiętać, to aby oba wymiary użyte w obliczeniach wyrażone były w jednakowych jednostkach np. cm lub mm.
Poniższych prostych obliczeń dokonaliśmy dla modelu Fiata 126p firmy de Agostini. Długość oryginalnego samochodu 3054 mm dzielimy przez długość modelu 71 mm i otrzymujemy 43. Oznacza to, że nasz model został wykonany w skali 1:43. Na poniższym zdjęciu zestawiliśmy dla porównania modele: firmy Artapo w skali 1:87, firmy De Agostini w skali 1:43 oraz firmy Welly w skali 1:34.
POPULARNE SKALE DOSTĘPNYCH NA RYNKU MODELI POJAZDÓW I FIGUREK.
SKALA 1:6 -bardzo duże modele, najczęściej w zestawach do sklejania np. Volkswagen Kubelwagen Typ 82 firmy Dragon (długość modelu ok 62cm). W tej nietypowej skali dostępne są również modele motocykli: zestawy do sklejania firmy Tamiya oraz gotowe modele firmy New Ray, Maisto czy Minichamps (długość modeli ok 35-36cm). Bardziej popularne są figurki kolekcjonerskie oraz akcesoria do nich (broń, lub ubrania) zarówno w zestawach do sklejania, jak i fabrycznie zmontowane. Dominują figurki militarne lub figurki popularnych bohaterów filmów, gier, komiksów lub popkultury.
SKALA 1:8 - również bardzo duże modele, ostatnio bardzo spopularyzowane przez wiele firm wydawniczych (np. Altaya, De Agostini, Atlas i Hachette). Na polskim rynku ukazały się dotychczas w tej skali m. in. modele: Warszawa M20, Polonez 1500, Fiat 126p z przyczepą Niewiadów N126, Volkswagen 1303 Cabriolet, Jeep Willys MB. Większość modeli posiada doskonale odwzorowane szczegóły, otwierane elementy oraz działające oświetlenie. Producenci dodają również do zestawów gadżety np. bagażnik dachowy z bagażami (Fiat 126p). Modele te robią duże wrażenie w zestawieniu z innymi skalami, ale mają jedną zasadniczą wadę- są bardzo kosztowne. W przypadku Poloneza 1500 firmy De Agostini cena pojedynczego numeru takiej serii wydawniczej zawiera się między 4,99 a 29,99PLN, ale już cena kompletnego modelu (125 numerów+ opcjonalne dodatki) wyniesie ok 4300 PLN !!! Łatwo policzyć, że aby postawić na swojej półce kilka podobnych modeli musimy pożegnać się z kwotą między 20 a 30 tysięcy złotych...
Dla porównania możemy zamówić w tej skali poniższy model Bugatti Chiron z limitowanej serii 10 sztuk firmy MR Collection za "jedyne" 5490 euro.
Firmą, która obrosła już legendą i była prekursorem modeli w skali 1:8 jest niedawno reaktywowana włoska firma Pocher. Obecnie posiada w ofercie modele Lamborghini w skali 1:8 oraz modele motocykli Ducati w skali 1:4. Wymiary modelu Lamborghini Aventador LP 700-4 składającego się z około 800 części wynoszą: 595mm x 287mm x 144mm. Waga gotowego modelu wynosi 7,3 kg.
Sugerowana cena tego monstrum wynosiła około 600 euro. Niestety na chwilę obecną prawie cały nakład został wyprzedany.
SKALA 1:10 - popularność zawdzięcza głównie modelom RC. Są jednak dostępne w tej skali modele statyczne samochodów i częściej motocykli. Jeżeli chodzi o samochody, to podobnie jak w skali 1:8, prym wiodą firmy wydawnicze np. De Agostini i Altaya. Na rynkach zachodnich ukazały się m.in. Ferrari Enzo (wymiary: 470x205x115mm, waga- 4,9kg, około 400 elementów), Ferrari F430 Spider, Toyota 2000GT oraz McLaren MP4-23. Najwięcej motocykli w tej skali posiadają w swojej ofercie firmy Minichamps, Schuco, New Ray oraz Maisto -dwie ostanie firmy są bardziej przystępne cenowo.
SKALA 1:12 - oferta modeli w tej skali jest podobna jak w skali 1:10: obejmuje głównie statyczne modele samochodów i motocykli oraz modele RC. Statyczne wykonane są przeważnie w technologi diecast (Revell, CMC, Bauer, Maisto, Motormax, Premium Classixxs, Sun Star), ale jest też rosnąca grupa producentów oferujących modele samochodów odlewanych z żywicy (Kyosho, GT Spirit, OTTO Mobile, Top Marques, Look Smart, Paragon, CMR, BBR). W porównaniu do modeli metalowych nie posiadają one przeważnie otwieranych elementów karoserii. Najpopularniejsze w tej skali są modele motocykli. Możemy wybierać między droższymi modelami (Minichamps, Schuco, TSM Models), a ofertą "tańszych producentów" (Automaxx, Maisto, New Ray, Joy City, Altaya). Miłośnicy modeli do sklejania są rozpieszczani przez japońskich gigantów- firmy: Tamiya, Hosegava, Aoshima, Fujimi oraz Revell'a i Italeri. Skala 1:12 to również szeroka oferta figurek, które mogą stanowić ciekawe uzupełnienie kolekcji pojazdów. Dostępne są figurki znanych kierowców i ich kasków, ludzi związanych z motor-sportem lub obsługą pit stop, sławnych osób zasłużonych dla motoryzacji oraz postaci znanych z filmów.
SKALA 1:18 - to jedna z najpopularniejszych skali modeli wśród kolekcjonerów. Średnia długość modelu samochodu osobowego w tej skali wynosi około dwudziestu kilku cm. Producenci oferują naprawdę bardzo szeroki wybór modeli. Dostępne są zarówno ekskluzywne modele z limitowanych serii w cenach sięgających nawet setek euro (BBR, AUTOart, Look Smart, CMC) jak i nieco tańsze modele z wyższej półki cenowej w cenach sięgających od kilkuset do około 1000 pln (Kyosho, Premium Classixxs, Almost Real, BOS Models, OTTO , GT Spirit, Minichamps, Schuco, Spark) oraz modele pochodzące z masowej produkcji w cenach zaczynających się od niespełna 100 pln (Bburago, Maisto, Welly, Motormax, Solido, Lucky Diecast, IXO). Możemy wybierać między figurkami, modelami statycznymi samochodów i motocykli: diecast, modelami żywicznymi, plastikowymi oraz RC. Coraz popularniejsza w ostatnich latach technologia odlewów żywicznych pozwala producentom na znacznie tańsze, w porównaniu do technologii diecast, przygotowanie nawet bardzo krótkich serii modeli. Największą obecnie ofertę modeli żywicznych w tej skali posiada francuska firma OTTO Mobile wraz ze swoją drugą marką GT Spirit (od niedawna jest ona również właścicielem marki SOLIDO odkupionej od konceru Simba Toys). Nawet firmy takie jak Minichamps czy Schuco, kojarzone głównie z modelami diecast oferują coraz częściej limitowane serie modeli żywicznych. Średnia półka cenowa w tej skali to modele w cenach około 200-300 pln (Norev, Sun Star, MCG, KK Scale, Greenlight). Znacznie tańsze są modele motocykli w tej skali- ich ceny zaczynają się już od około 20 pln. Za różnymi cenami modeli stoi oczywiście różna ich jakość: od szczegółowych modeli z elementami fototrawionymi ,ruchomymi elementami i miękkimi wykładzinami wnętrza, składających się z setek części do uproszczonych modeli niższej jakości. Jednak niemal każdy kolekcjoner będzie w stanie znaleźć model, który będzie kompromisem między przystępną ceną i jakością wykonania. Podobnie jak inne modele większych rozmiarów modele w skali 1:18 posiadają właściwie jedną podstawową wadę- wymagają sporo miejsca do ich ekspozycji.
SKALA 1:24 i 1:25- modele wykonane w tych skalach są znacznie mniejsze od 1:18, ale podobnie jak one posiadają często wiele ruchomych elementów takich jak skrętne koła, otwierane drzwi czy maski. W latach 80tych królowały w tej skali włoskie firmy Bburago oraz Polistil. Obecnie najpopularniejsze, głównie ze względu na przystępną cenę, są modele firm Welly, Motormax, Maisto ( i przejętej przez nią Bburago) oraz modele pochodzące z serii wydawniczych np. Quattroruote lub Hachette (kilka miesięcy temu ukazała się w naszym kraju seria próbna tego wydawnictwa "Samochody PRL" zawierająca modele Poloneza 1500, Fiata 125p, Warszawy oraz Łady 1500). Miłośników aut tuningowanych może zainteresować oferta firmy Jada Toys, choć czasem jej modele są trochę karykaturalne. Często tematem serii wydawniczych w tej skali są również modele motocykli. Jedną z ciekawszych była seria niemieckiego wydawnictwa Atlas Verlag "DDR Motorrad Kollektion" zawierająca m.in. model naszej Osy.
SKALA 1:43- obecnie to chyba najpopularniejsza skala na rynku. Tysiące dostępnych modeli: od aut z początków motoryzacji do futurystycznych conceptcar'ów, od mikrosamochodów i motocykli po wielkie zestawy ciężarowe, od modeli aut "cywilnych" po rajdówki i auta wyścigowe. Coraz popularniejsze są również modele pojazdów wojskowych w tej nietypowej dla nich skali. Cokolwiek nas interesuje, znajdziemy to na pewno w skali 1:43. Również zasobność naszego portfela nie stanowi problemu. Rozpiętość cenowa modeli, od zaledwie kilkunastu złotych za proste modele Welly czy Bburago do nawet setek euro za limitowane edycje małych manufaktur np. EMC czy ABC Brianza, pozwala znaleźć model praktycznie na każdą kieszeń. Kolekcję można łatwo uzupełnić figurkami i akcesoriami. Dostępne są też dioramy, znaki drogowe oraz wyposażenie warsztatów czy pit stop'ów. Lwią część rynku modeli w tej skali opanowały firmy wydawnicze: De Agostini, Hachette, Altaya, Eaglemoss. Ich oferta jest bardzo różnorodna i ciekawa, ale niestety zdarzają im się wpadki jakościowe. Trudno jednak wymagać , aby model za 20 pln posiadał np. lakier porównywalny z ręcznie wykonanym modelem ekskluzywnej firmy. W masowej produkcji dominują modele wykonane w technologii diecast, a małe firmy wykonują przeważnie kity i modele żywiczne.
Skala 1:72. Jeżeli dysponujesz niewielką przestrzenią do ekspozycji swojej kolekcji- modele w tej skali to propozycja dla Ciebie. Już na średniej wielkości półce można ich zmieścić nawet kilkadziesiąt. Możesz kupić gotowe modele lub ,jeżeli posiadasz zdolności manualne, możesz sam skleić plastikowy lub żywiczny zestaw. Długość aut osobowych wynosi od około 4cm do 6cm. Samochody ciężarowe, to około 10cm. Ciągniki siodłowe z naczepami mają około 18cm. Gotowe samochody osobowe i autobusy w tej skali posiadają przeważnie metalowe nadwozia oraz resztę elementów wykonaną z tworzywa sztucznego. W autach ciężarowych stosuje się głównie plastik, jedynie kabiny są metalowe. Ostatnio coraz częściej pojawiają się na rynku gotowe modele żywiczne w tej skali. Są to jednak przeważnie krótsze serie bardziej egzotycznych aut. Model samochodów ciężarowych dzięki swoim niewielkim wymiarom są często wykorzystywane jako świetny gadżet reklamowy. Spersonalizowana ciężarówka z logo firmy transportowej lub innej to ciekawy prezent dla każdego klienta. Skala 1:72 to również szeroka oferta pojazdów wojskowych i czołgów. Wielu kolekcjonerów wykorzystuje je do budowy makiet oraz dioram tematycznych. W tej skali wyprodukowane zostały również kultowe modele plastikowe z czasów PRL'u firmy RUCH. Niestety większość z nich kończyła swój krótki żywot w karambolu lub po krótkim locie ze stołu na podłogę. Obecnie ich ceny wywoławcze, dzięki ułańskiej fantazji sprzedających oraz małej podaży są nieco abstrakcyjne, a znalezienie modelu w idealnym stanie i oryginalnym opakowaniu graniczy z cudem.